Có lẽ sự đổ vỡ của mối quan hệ kinh tế - tri thức giữa họ là một trong những tổn thất lớn nhất trong xã hội. TỨ ĐỊNH - một công cụ trong cẩm nang kinh doanh do Trí Tri Group phát triển - có thể góp phần hóa giải sự đổ vỡ này! Thực hư thế nào?
Anh chàng khởi nghiệp:
- TỨ ĐỊNH là gì?
Nhà Tư vấn sáng tạo:
- Khi đánh giá một ý tưởng kinh doanh cần phải xác định TỨ ĐỊNH.
Cụ thể là:
1) ĐỊNH TÍNH: thị trường cần cái gì?
2) ĐỊNH LƯỢNG: thị trường cần bao nhiêu; đơn giá, dung lượng và doanh số thị trường là bao nhiêu?
3) ĐỊNH THỜI: thị trường cần vào lúc nào và cần trong bao lâu?
4) ĐỊNH VỊ: phân tích chọn ra phân khúc vị trí phù hợp với nguồn lực và khả năng cạnh tranh của mình
- Từ đó, doanh nghiệp xây dựng kế hoạch sản xuất, kinh doanh khai thác thị trường vào thời điểm phù hợp để thành công.
Anh chàng khởi nghiệp:
- Tại sao có “mối thù truyền kiếp” giữa nhà sáng tạo ý tưởng kinh doanh và nhà đầu tư?
Nhà Tư vấn sáng tạo:
- Tại vì các nhà sáng tạo ý tưởng kinh doanh thường chỉ đánh giá ở mức ĐỊNH TÍNH, còn nhà đầu tư thì luôn mong đợi đánh giá trên cả 3 phương diện, tức TỨ ĐỊNH.
- Sự khác biệt này là do khi đánh giá ĐỊNH LƯỢNG cần một khoản chi phí chìm (sink cost). Cho dù dự án kinh doanh có thành công hay thất bại thì khoản chi phí này cũng đã đội nón ra đi vĩnh viễn.
- Nhà sáng tạo ý tưởng kinh doanh thường nghĩ rằng: “Các lão ấy đã mang danh là nhà đầu tư thì phải kham luôn khoản chi phí chìm này mới đáng mặt đại ca trên giang hồ!”
- Còn nhà đầu tư thì lại cho rằng: “Mấy tay ấy đã sáng tạo ra ý tưởng kinh doanh thì cũng phải chứng minh chất lượng của ý tưởng ngon tới đâu, lợi nhuận như thế nào mới đáng mặt là nhà sáng tạo!”
Anh chàng khởi nghiệp:
- Tại sao trong các doanh nghiệp nhân viên Phòng kinh doanh trình ý tưởng kinh doanh thường được Giám đốc phê duyệt ngay tắp lự, chẳng cần phải TỨ ĐỊNH làm chi cho đau đầu rách việc?
Nhà Tư vấn sáng tạo:
- Giám đốc thường nhắm mắt phê duyệt những ý tưởng kinh doanh mang tính mở rộng chút ít so với mô hình kinh doanh hiện có của doanh nghiệp.
- Chẳng hạn, bấy lâu nay doanh nghiệp kinh doanh trứng vịt nay mở rộng sang trứng cút. Trường hợp này mở rộng danh mục sản phẩm còn mọi thứ khác như thương hiệu, kênh phân phối,... đều có sẵn.
- Một ví dụ khác, bấy lâu nay Trung tâm dạy tiếng Anh cho phân khúc người lớn nay mở rộng sang phân khúc trẻ em cấp 1. Trường hợp này mở rộng thị trường mục tiêu sang phân khúc mới còn mọi thứ khác như: cơ sở vật chất, giáo viên, thương hiệu,... đều có sẵn.
Anh chàng khởi nghiệp:
- Ý tưởng kinh doanh tiệm tiến và ý tưởng kinh doanh đột phá khác nhau như thế nào?
Nhà Tư vấn sáng tạo:
- Kinh doanh trứng cút hay dạy tiếng Anh cho trẻ em là những ý tưởng mang tính tiệm tiến đối với doanh nghiệp hay trung tâm ấy. Những ý tưởng loại này thường ít rủi ro song cũng ít cơ hội vì sự thay đổi không nhiều so mô hình kinh doanh hiện có.
- Trong khi đó, hàn táng - nhúng xác người vào nitơ lỏng để biến thành bột - là một ý tưởng kinh doanh mang tính đột phá. Tính đột phá không chỉ ở công nghệ xử lý mà còn trên nhiều phương diện khác, chẳng hạn văn hóa tiêu dùng dịch vụ này của khách hàng tiềm năng! Ý tưởng kinh doanh đột phá có rủi ro rất cao nhưng đồng thời cơ hội cũng rất lớn.
Anh chàng khởi nghiệp:
- Có thể xem TỨ ĐỊNH như một công cụ để chọn lọc các ý tưởng kinh doanh?
Nhà Tư vấn sáng tạo:
- Đúng vậy! Trong một buổi brainstorming, một nhà sáng tạo có thể nghĩ ra hàng ngàn, hàng vạn ý tưởng kinh doanh. Do các nguồn lực của doanh nghiệp là hữu hạn nên chỉ có một số rất ít ý tưởng được thực thi nên việc chọn lọc các ý tưởng là rất quan trọng.
Anh chàng khởi nghiệp:
- Tôi muốn kinh doanh dịch vụ huấn luyện vũ công chó thì giải quyết vấn đề ĐỊNH LƯỢNG như thế nào?
Nhà Tư vấn sáng tạo:
- Tất nhiên, đối tượng điều tra khảo sát không phải chó mà là chủ chó - người thanh toán hóa đơn! Dự tính kinh doanh trên địa bàn nào thì chí ít cũng phải khảo sát trên địa bàn đó. Nếu địa bàn quá lớn thì lấy mẫu đại diện rồi xử lý kết quả theo lý thuyết thống kê.
Anh chàng khởi nghiệp:
- Có khi nào đối tượng được khảo sát trả lời không thực lòng?
Nhà Tư vấn sáng tạo:
- Chuyện xảy ra như cơm bữa, và cũng là vấn đề đau đầu số 1 trong nghiên cứu ĐỊNH LƯỢNG thị trường. Chẳng hạn, trên một bãi biển nhiệt đới trùng trùng điệp điệp những cô nàng xinh như nhộng đang nằm phơi! Liệu đàn ông mấy ai dám trả lời thật lòng câu hỏi khảo sát: “Thưa quý ngài lịch lãm, ngài có nhu cầu thuê ống dòm với giá 5.000đ/lần không ạ?”
Anh chàng khởi nghiệp:
- Vậy, vấn đề đau đầu thứ 2 là gì?
Nhà Tư vấn sáng tạo:
- Việc ra quyết định mua hàng trong tình huống khảo sát và trong tình huống thực tế khác nhau ở chổ móc túi thanh toán tiền! Khi khảo sát, mức giá nào đối tượng cũng ừ, cũng gật vì có thanh toán đồng xu cắc bạc nào đâu! Trong khi đó, đàn ông trước khi vào quán bia là phải cân nhắc bao chuyện cơm áo gạo tiền và có thể chùn chân không vào quán nữa!
Anh chàng khởi nghiệp:
- ĐỊNH THỜI có quan trọng lắm không?
Tư duy về ĐỊNH THỜI.
Nhà Tư vấn sáng tạo:
- Cực kỳ quan trọng vì chúng ta đang sống trong một thời đại thay đổi rất nhanh và thay đổi ngày càng nhanh hơn. Các giá trị ĐỊNH TÍNH, ĐỊNH LƯỢNG của ngày hôm qua có thể không còn đúng trong ngày hôm nay. Ở mức độ cao hơn, mô hình kinh doanh thành công của ngày hôm qua chưa chắc đã thành công trong ngày mai.
Anh chàng khởi nghiệp:
- Vậy phải làm gì để góp phần duy trì sự thành công trong sự thay đổi liên tục của môi trường kinh doanh?
Nhà Tư vấn sáng tạo:
- Cần phải tái xác định TỨ ĐỊNH thường xuyên liên tục! Chẳng hạn, quý ông dù có sợ vợ đến mấy cũng ngẩn cao đầu tuyên bố ĐỊNH TÍNH - ĐỊNH LƯỢNG - ĐỊNH THỜI - ĐỊNH VỊ về Cơm và Phở như sau:
Câu hỏi gợi mở sáng tạo:
1. Bạn giải quyết vấn đề TỨ ĐỊNH như thế nào khi kinh doanh dịch vụ hàn táng? (nhấn mạnh yếu tố định tính)
2. Bạn giải quyết vấn đề TỨ ĐỊNH như thế nào khi kinh doanh dịch vụ hấp hôn - giống như hấp bánh bao để hôn nhân trở lại thơm nồng như xưa? (nhấn mạnh yếu tố định lượng)
3. Bạn giải quyết vấn đề TỨ ĐỊNH như thế nào khi kinh doanh cây kiểng chơi tết? (nhấn mạnh yếu tố định thời)
Lý Trường Chiến & Trần Ngọc Truyền