** Dạy con phụ thuộc… hên xui
Là người cha của hai thanh niên có thể gọi là rất thành công trên con
đường các con ông đã chọn - Người con lớn là công tố viên cho tiểu bang
Califorlia. Người con thứ hai làm khoa học gia cho Bộ Quốc phòng Mỹ.
Ông từng chia sẻ rằng: “Các con tôi đã chọn các nghề mà chúng thích đó
là một điều mà tôi rất hãnh diện. Dù là các con tôi không làm doanh
nhân, không kiếm được nhiều tiền nhưng chúng rất hạnh phúc với sự lựa
chọn đó”.Tuy nhiên, theo TS Alan Phan thì kinh nghiệm cá nhân của ông
cho thấy vấn đề dạy con và con mình trở thành người thế nào
phụ thuộc rất nhiều vào sự may mắn, chứ không phải do kỹ năng
dạy con của mình, hay đào tạo theo phương pháp nào.
Mỗi
đứa con có tính khí và sự phát triển nội tại khác nhau. Các
yếu tố môi trường, xã hội, văn hoá, gia đình và bạn bè là những
yếu tố ảnh hưởng lớn nhất đến con cái.
“So sánh với
nuôi con thì nuôi con khó gấp nhiều lần điều hành doanh nghiệp.
Với một doanh nghiệp thì mình có thể đứng tách rời ra để nhìn
và quyết định một cách khách quan và nếu làm sai thì làm lại,
nhưng dạy con thì không thể làm lại được, không thể khách quan,
vì thế, quyết định của mình khó sáng suốt.
Quá trình
nuôi con thì không phải lúc nào cũng suôn sẻ, êm đềm như mình
nghĩ mà có lúc đầy bão tố, dù tình trạng “vĩ mô” rất ổn định”.
Nhìn lại quá trình nuôi con, TS Alan Phan cho rằng “Có lẽ cái
mà tôi đã làm được là luôn bày tỏ tình yêu thương đối với con
mình. Mình yêu con dù bất cứ thế nào. Yêu ở đây là sự trao gửi
toàn diện, cho đi hoàn toàn. Khi con tôi nổi loạn và gây cho tôi
đau khổ, tôi vẫn yêu nó tha thiết. Tôi nghĩ, đó có thể là một
điều giúp nó khi lầm lạc, vì nó vẫn thấy bao quanh nó là một tình yêu
vô điều kiện từ cha mẹ.
Tình yêu của cha mẹ dành cho con cái càng nhiều thì đứa con càng có nhiều cơ hội trở thành người tốt”.
Một điều nữa là “Tôi hãnh diện với tất cả những gì con làm, cho dù đó là điều tôi không thích” – ông khẳng định.
“Vào năm cuối trung học, các con hỏi ý kiến tôi về định hướng
nghề nghiệp. Tôi bảo các con cứ làm điều gì các con thích.
Hỏi kỹ trong lòng xem thích nhất điều gì. Nếu vài ba năm nữa
mà không thích nữa thì chuyển đổi cũng chẳng sao. Đừng bao giờ
hỏi cha mẹ thích con làm gì. Đây là đời sống của con”.
“Con cái
không thích nghe “giảng đạo” nhiều, mà thích nhìn và coi tấm gương. Ngay
từ nhỏ, hai đứa con cũng hay phê bình tôi, và nếu chúng có lý, thì tôi
cũng công nhận mọi sai lầm chứ không chối hay giấu. Tôi không làm một
đằng, nói một nẻo. Gia đình tôi có truyền thống rất dân chủ, cởi mở,
minh bạch và không trốn tránh trách nhiệm”.
*** Alan Phan với người trẻ
Thế hệ trẻ nhận được sự quan tâm đặc biệt của vị doanh nhân này. Trong
thời gian ở Việt Nam, ông đã dành nhiều thời gian tới nói chuyện với
sinh viên các trường đại học, cũng như có những bài viết, trả lời phỏng
vấn chưa sẻ kinh nghiệm với giới trẻ.
“Đừng sợ thất bại”là lời khuyên mà ông gửi đến thế hệ trẻ trên con đường tìm kiếm sự thành công.
“Mẫu số chung giữa thời tuổi trẻ của tôi và các bạn trẻ bây giờ đó là
có năng lực tràn trề, những suy nghĩ khá ngây ngô và nhiều lý tưởng rất
“hoang tưởng”. Tuy nhiên, điểm chung lớn nhất mà ở mọi thời thế đều có
là cơ hội dành cho các bạn trẻ luôn hiện diện ở khắp mọi nơi, vấn đề là
họ có nhìn thấy và nắm bắt được nó hay không”.
“Còn cái khác biệt
là thời bây giờ, con người ít phải âu lo về những chuyện no, đói hay
chiến tranh. Thêm vào đó, cuộc cách mạng Internet đã giúp người trẻ có
được những kho tàng kiến thức 24/7 với tốc độ của ánh sáng”– ông nhìn
nhận.
TS Alan Phan cho rằng: “Mình có thể đổ lỗi cho ngày hôm qua
nhưng không thể đổ lỗi cho ngày hôm nay và tương lai. Có thể người trẻ
chưa được hưởng một nền giáo dục không tốt, họ sinh ra trong một môi
trường mà sự vô cảm càng ngày càng gia tăng và đôi khi thiếu cả sự dạy
dỗ đúng đắn của gia đình nhưng đó là những chuyện đã qua”.
“Ngày
hôm nay là một ngày mới. Những việc mình làm hôm nay và trong tương lai
hoàn toàn nằm trong tay mình, cái tư duy mới của mình phải bắt đầu từ
ngay bây giờ. Và bắt đầu như thế nào thì thực tình nền giáo dục qua
Internet ngày nay phong phú vô cùng. Vấn đề là lựa chọn những gì mình
thích và ứng dụng triệt để trên con đường mình đã chọn”.
“Cốt lõi của vấn đề là khả năng chọn lựa và chấp nhận của các bạn. Đừng đổ thừa cho giáo dục hay cho quá khứ”.
Ông khẳng định “Cái đích đến của mỗi cá nhân đều từ bản chất riêng. Bạn
muốn đi đến đâu, làm cái gì thì bạn phải tự suy xét, định đoạt và chấp
nhận hậu quả. Sự thay đổi theo chiều hướng nào, việc muốn loại thải hay
thu nạp cái gì thì mỗi người phải tự biết. Không ai có thể nói hay làm
thay bạn được”.
**** "Gọi tên" 3 điểm yếu của sinh viên Việt Nam
1/ “Lười biếng” là tính xấu đầu tiên. Ông cho rằng, rất nhiều sinh viên
hiện nay biếng học, lười tư duy, muốn nhận được những thứ có sẵn chứ ít
khi tìm tòi.
2/ Điểm yếu thứ hai được TS Alan Phan đề cập là “Ỷ
lại và đổ thừa”. Trông chờ phụ huynh xin việc cho, hoặc khi gặp vấn đề
trong công việc, cuộc sống thì hay đổ thừa do số phận, do hoàn cảnh… là
những biểu hiện của điểm yếu này.
3/ Một điểm yếu nữa của sinh
viên hiện nay là “Hay bỏ cuộc, thiếu kiên nhẫn”. TS Alan Phan nhận định,
đây là điểm yếu nhất trong 3 điểm được chỉ ra. Với cách tư duy và thực
hiện nửa vời, dễ nản lòng, những người trẻ khó có thể đạt thành tựu nào
đáng kể.
Từ những nhận định đó, TS. Alan Phan đưa ra những lời
khuyên cho sinh viên, mà theo ông “Thiết lập mục tiêu cụ thể” chính là
việc đầu tiên cần làm, đặc biệt là mục tiêu nghề nghiệp. Tiếp đó là việc
“Lập kế hoạch cụ thể và dài hạn”. Và cuối cùng là “Tranh thủ những cơ
hội tốt để vượt lên”.
Lý giải về việc bỏ ra nhiều thời gian, tiền
bạc để đi diễn thuyết trước các bạn trẻ, ông cho biết bởi vì “Tôi muốn
giới trẻ có những góc nhìn mới, thay đổi về tư duy mới. Trong quá khứ,
không ít những bậc tiền bối, ông cha họ đã kiếm được tài sản, khấm khá
nhờ làm quan. Nhưng trong một thị trường mới, kinh tế toàn cầu dựa trên
kiến thức thì con đường duy nhất để làm giàu cho đất nước và bản thân đó
là tạo ra sản phẩm để đáp ứng nhu cầu và người dân.
Cá nhân tôi
tin tưởng thế hệ trẻ chắc chắn sẽ hiểu ra và vượt qua được những người
đi trước. Điều mà tôi muốn làm là thúc đẩy quá trình đó nhanh hơn”.
***** Giáo dục là kênh đầu tư số 1
Trong 8 kênh đầu tư theo lời khuyên của TS Alan Phan, kênh đầu tư vào
Giáo dục được ông xếp hàng đầu. Ông lý giải cho điều này như sau:“Một
tài sản mà chúng ta không thể mất được khi còn sống là tài sản trí tuệ.
Một đầu tư vào giáo dục sẽ đem lại cho bạn, gia đình bạn hay những người
thân yêu một tỉ lệ hoàn trái (ROI – return on investment) khoảng 67%
mỗi năm, liên tục trong vài chục năm khi bạn có tài sản này. Không một
kênh đầu tư có thể qua mặt con số ROI này trong bất cứ tình trạng kinh
tế nào.
Tại Việt Nam, vì kinh tế còn dựa vào nông nghiệp vả sản
xuất gia công, thay vì vào dịch vụ và công nghệ, nên ROI co thể ít hơn.
Nhưng đây là hướng đi bắt buộc của mọi nền kinh tế trong các thập kỷ
tới. Ngay cả những khóa học bổ túc kéo dài chỉ vài ba tuần cũng đem lại
kết quả rất khả quan cho tài chính cũng như công việc, nhờ có thêm kỹ
năng quản lý và chuyên nghiệp chuyên sâu hơn”– đây là lời khuyên của ông
với giả định “Nếu tôi là chủ một gia đình trung lưu, có dư chút tiền
mặt trong thời điểm hiện tại ở Việt Nam”.
Còn đối với những bạn
trẻ muốn khởi nghiệp kinh doanh, ông có lời khuyên như sau: “Với những
bạn kém may mắn đang đấu tranh vất vả đề tìm sự nghiệp hay cơ hội kinh
doanh, hãy tin vào con người thực và định mệnh của mình. Phải kiên trì,
biết đứng dậy và tiếp tục đi tới khi vấp ngã. Không ai có thể từ chối
mãi một con người có ý chí”.
“Với những bạn nhiều may mắn, có đầy
đủ vật chất và phương tiện, hãy cố gắng hơn nữa với trí tuệ sáng tạo và
tinh thần thanh cao. Nghĩ đến những người kém may mắn, tập cách chia sẻ
và hành xử mọi chuyện với chuẩn mực đạo đức và văn minh. Những kẻ xấu
có thể đang thắng, nhưng cuối cùng, thế giới sẽ thuộc về những con người
thiện tâm và hài hòa”.
Ngân Anh tổng hợp.